铁让：举起赞普之剑，我的图伯特同胞（译诗）

藏人作家、诗人扎西热丹（Tashi Rabten，笔名铁让 Therang），安多左格（今四川省阿坝藏族羌族自治州若尔盖县）人，1985年生人。被捕前是西北民族大学藏学院应届毕业生。是藏文民间杂志《夏东日》的编辑、作者。是2008年3月16日西北民族大学藏人学生和平抗议的主要领导人。著有关于2008年全藏抗议的藏文著作《血书》。

2009年，铁让曾被拘押。2010年4月6日，他从西北民族大学被警察带走，当时25岁。2011年6月2日，铁让的家人收到通知，因“涉嫌煽动分裂国家罪”，他被四川省阿坝州中级人民法院判刑4年，被关押在四川省绵阳监狱。2014年3月29日，29岁的铁让离开了四川省绵阳监狱，结束了因言获罪（所谓“涉嫌煽动分裂国家罪”）的四年刑期，返回家乡——左格（今若尔盖县），族人们以隆重的方式迎接了他。

༄༅། །བཙན་པོའི་རལ་གྲི་ཐོགས་དང་བདག་གི་གདོང་དམར་པ།

举起赞普之剑，我的图伯特同胞[注]

作者：铁让（原文：藏文）

译者：Bhuchung D. Sonam（藏文译为英文）

     唐丹鸿（英文译为中文）

修订：唯色

我们的勇气消隐在堆积的经文中

我们的自信消隐在异邦的占领下

我的图伯特同胞，鲜血相贯，骨肉相连

我的图伯特同胞，被悲泪淹没，被剧痛紧缚

今天，

穿越历史的脊梁，我来到你的胸膛

凝视着你，写下切望传达的话

当我们祖传的支柱和每一座古堡

在内部日渐剧烈的旋风中动摇

这一代人，困在沉重的经页下

一遍遍吟诵六字真言，日渐老去

想一想，那些吸着你血的虱子和庸蚁

在颇章布达拉的山上晒着日光浴

而这片古老的大地时世翻转，无以安存

想一想，这故土会变成光荣崭新的图伯特？抑或

一片赤色之手肆虐的地方，赤色之手无耻无羞

淹没在我悲泪中的族人，今天

锋利之线在缠紧你的血管

歪曲之书在塞进你的历史

赤色之手在挖入你的胸膛

黑色之舌在收买你的人民

用甜蜜的谎言收买

用残暴的逼迫收买

此时此刻

当我们的大地被里外翻搅，以发展之名

当我们的万物被规划安排，从上到下

当一切被纳入他们的规则和条例

难道不逢其时，履行你天赋的权利？

难道不逢其时，坚持掌握你自己的生活？

你的意识、你的勇气、你的智慧

卫藏人，你的骨头不再有糌粑的味道

康区人，你的头脑匮乏所有的新思想

安多人，你不停地忙于相互争执

现在，正当其时

重访先祖的陵寝和碑石

召唤先祖征服者的胆略

举起先祖勇士的宝剑

祈请先祖战斗的灵魂

现在，正当其时

从痛苦的深潭起来

升起雪狮的旗帜

现在，正当其时

每个战士昂首挺胸

如飞瀑激流

如烈焰

现在，正当其时

每人每事，随时随地

一年，十年，百年

任几生几世多久长，从布达拉广场

我们会听见仓央嘉措的歌谣

我们会牢记死于敌人子弹的英雄的勇敢

我们会呼唤失去了群山、湖泊和草原的魂灵

我们会回想那些血写的话

从灵魂深处，一次又一次

仇恨，苦楚，疼痛，镣铐

从肉和骨的深渊

两个沉重的字眼在追询一个问题

他们要求立刻回答

正如——

美国独立宣言

印度当时自治

南非种族隔离的终结

勇气，英雄，奴役，压迫

举起赞普之剑，我的图伯特同胞！

[注] 赞普：铁让诗中写的是“བཙན་པོའི”，即赞普，指的是图伯特历史上“བོན་ཆེན་པོ།”（中文写为“吐蕃”）时代的君王，传承约二十多世。如直译，“赞”为“雄伟强壮”，“普”为“男子汉”，Bhuchung D. Sonam英译时，将“བཙན་པོའི”译为“warrior”，即中文的“战士”，而诗人铁让认为，“བཙན་པོའི”代指图伯特过去伟大时代的伟大君王们。

༄༅། །བཙན་པོའི་རལ་གྲི་ཐོགས་དང་བདག་གི་གདོང་དམར་པ།

བཀའ་བསྟན་གྱི་གླེགས་བམ་བར་ན་བཙན་པོའི་སྙིང་སྟོབས་བོར་ཞིང་

གཞན་དབང་གི་ལྕགས་སྒྲོག་བར་ན་ཁེར་ཚུགས་ཀྱི་སྤོབས་པ་ཞ་བའི་

སུས་ཀྱང་མིག་ཟུང་གི་མཆི་མར་བཤམས་པའི

ཀུན་གྱིས་ན་ཟུག་གི་གོང་བུར་བསྒྲིལ་བའི

བདག་གི་ཁ་བ་ཅན  ཤ་དར་ཁྲག་དར་གྱི་མི་རྣམས་ཡ

དེ་རིང་ ང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྒལ་ཚིགས་སུ་བུད་དེ་ཁྱེད་ཀྱི་བྲང་ཁོག་སྔོག་གིན་ཡོད

དེ་རིང་ ང་ཁྱེད་ལ་ཅེར་ནས་བླ་སྲོག་གི་སྐད་ཆ་རེ་རེ་ཡེ་གེར་ཕབ་ཀྱིན་ཡོད

གླེགས་བམ་གྱི་ཚི་དྲེག་ཁུར་བའི་མི་རབས་ཤིག

ཡིག་དྲུག་གི་ཟློས་བརྗོད་བར་ན་གོ་མེད་ཚོར་མེད་དུ་རྒས་ལ་ཉེ་བའི་དུས་འདིར

གནའ་བོའི་ཕོ་བྲང་དང་མེས་པོའི་རྡོ་རིང་རེ་རེའང་

ནང་ལོག་ནས་ལྡིང་བའི་རླུང་འཚུབ་ཀྱིས་སྒུལ་གིན་པའི་དུས་འདིར

ཁྱེད་ལ་ཟ་འཁྲིག་སློང་གིན་པའི ཁྱེད་ཀྱི་ཟུངས་ཁྲག་འཇིབས་ཀྱིན་ཤིག་དང་སྲོ་མང་གི་ཚོགས་ཀྱང་

དམར་པོ་རིའི་ཐུ་འོག་ན་ཉི་མར་ལྡེས་འདུག་པར་བསམ་ན

ན་ཆུང་མའི་བྲང་གཞུང་འདྲ་བའི་འདོད་སྲེད་མི་འཇགས་པའི་ཕ་ས་འདི

གཏན་དུ ཐུ་བྷོད་ཅེས་པའི་གསར་བུ་ཞིག་གི་ང་རྒྱལ་གྱི་མགོ་བོ་འཇོག་ས་ཡིན་ནམ

ཡང་ན་ལག་པ་དམར་པོ་ཞིག་གི་ཧམ་སེམས་བསྲིངས་ས་ཡིན།

བདག་གི་མིག་ཆུའི་ཀློང་ན་སྐྱོམས་པའི་ཁ་བ་ཅན་གྱི་མྱི་རྣམས་ཡ

ད་ལྟ རྣོ་ལྕགས་ཀྱི་སྐུད་པ་ཞིག་ཁྱེད་ཀྱི་ཁྲག་རྩའི་སྦུབས་སུ་འཐེན་ཡོད

འཁྱོག་གཟུགས་ཀྱི་ཉིན་ཐོ་ཞིག་ཁྱེད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་དུ་སྤར་ཡོད

ལག་པ་དམར་པོ་ཞིག་གིས་ཁྱེད་ཀྱི་བྲང་ཁོག་ལ་སྙབས་ཀྱིན་འདུག

ཁ་ལྕེ་ནག་པོ་ཞིག་གིས་ཁྱེད་ཀྱི་མི་སེར་ཚོ་བསླུ་བཞིན་འདུག

དབང་ཤེད་ཀྱིས་བསླུ་བཞིན་འདུག

གཡོ་ཟོལ་གྱིས་བསླུ་བཞིན་འདུག

ག་ས་གང་ན་འཛུགས་སྐྲུན་རྫུན་མས་འཚང་ཁ་རྒྱག་གིན་པའི་དུས་འདིར

ཐམས་ཅད་མྱི་ལག་གི་འཆར་གཞིར་གྱུར་ནས་ཡོད་པའི་དུས་འདིར

ཡོད་ཚད་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱིས་བཟོ་བཀོད་གནང་བའི་དུས་འདིར

དུས་འདིར ཁྱེད་ཀྱི་བླ་སྲོག་དང་རྣམ་ཤེས དཔའ་སྟོབས་དང་ཤེས་རབ་ཁོ་ན

ཁྱེད་གཅིག་པུར་དབང་ཆོག་ཆོག་གི་མཐའ་མཇུག་གི་གདམ་ཀ་མ་ཡིན་ནམ

རུས་རྐང་དུ་རྩམ་དྲི་བོར་བའི་དབུས་གཙང་པ་ཚོ

བསམ་བློར་མུ་གེ་ཐེབས་པའི་ཁམས་པ་བ་ཚོ

ཤན་འདན་ནང་འཁྲུག་གི་གཏམ་རྒྱུད་གྱེར་བའི་མདོ་སྨད་པ་རྣམས

ད་ནི རྟུལ་ཕོད་ཀྱི་དཔའ་དང་སྤོབས་པས་རྒྱལ་ཁམས་གནོན་པའི་རང་ཅག་གི་མེས་པོ་ཚོ

མེ་པོ་ཚོའི་རང་གྲིང་དང་དཔའ་སྙིང་ བང་སོ་དང་རྡོ་རིང་

རེ་རེ་བཞིན་དཔའ་སྤོབས་ཀྱིས་ཡར་ལ་བསླངས་རན་རེད

ད་ནི ན་ཟུག་གི་དུད་དུ་འཕག་འཚག་དང་

ཤ་འཁོན་གྱི་ཕྱིར་དུ་དར་ཆ་འཆང་རན་རེད

ད་ནི མི་སྐྱེས་དཔའ་བོའི་ཚོགས་དག་རེ་རེ་བཞིན

རྦབ་ཆུ་ལྟར མེ་འཔུང་ལྟར་འཕྱོ་རན་རེད།

ད་ནི ཅི་ཞིག་ནུས་ན་ཅི་ཡང་བྱེད་རན་ནོ

ལོ་གཅིག ལོ་བཅུ ལོ་བརྒྱ

ལོ་ཟླ་མང་པོ་ཞིག་གི་རྗེས་སུ

པོ་ཏ་ལའི་ཐང་ཆེན་ནས་ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོའི་འགྲུལ་བཞུད་དྲན་གྱིན

ཤོར་ཟིན་པའི་རི་ཆུ་ནགས་གསུམ་གྱི་སྙིང་བཅུད་དྲན་གྱིན

ན་ཟུག་གིས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བཀླགས་མྱོང་བའི

ཁྲག་དམར་གྱིས་དུས་དང་དུས་སུ་བྲིས་མྱོང་བའི་ཡོག་འབྲུ་གཉིས་དྲན་འོང་

ཚེ་སྲོག་གི་གཏིང་མཐའ་ནས་དྲན་འོང

ཞེ་སྡང ཤ་འཁོན ན་ཟུག ལྕགས་སྒྲོག

བདག་གི་ཤ་གསེང་རུས་རྐང་ན

ལྗིད་ཏིག་ཏིག་གི་ཡིག་འབྲུ་གཉིས་ཀྱིས་ཚ་འདྲི་སློང་གིན་འདུག

ཨ་རིའི་རང་བཙན་བསྒྲགས་གཏམ་འདྲ་བའི

ཧིན་རྡིའི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ལྟ་བུའི

ད་དུང་ཧྥེ་གླིང་གི་མི་ནག་བཅིངས་གྲོལ་ལྟ་བུའི

ཡིག་འབྲུ་གཉིས་ཀྱིས་ཚ་འདྲི་སློང་གིན་འདུག

རྟུལ་ཕོད དཔའ་མཛངས བྲན་གཡོག གཉའ་གནོན

ཀྱེ་ཀྱེ བཙན་པོའི་རལ་གྲི་ཐོགས་དང་བདག་གི་གདོང་དམར་བ།

Raise the warrior’s sword, my fellow Tibetans

By Theurang or Tashi Rabten* 

Translated from Tibetan by Bhuchung D. Sonam 

Our courage is fading amidst stacks of religious texts

Our self-confidence is weakening under foreign occupation

My fellow Tibetans of the same blood and flesh

You are being drowned in tears of sorrow

And being bundle up in pain of agony

Today

Crossing the spine of history I enter into your chest 

Staring at you, I write these words I want to convey

At a time when this generation, trapped in the leaves of heavy scripture

Is growing old chanting the six syllable mantra over and over again

When each of our ancient forts and ancestral pillars

Shake from inside amidst the growing whirlwinds

When you think about the lice and nits that suck your blood

Sunbathing on the slopes of Marpori

And this ancient land is turned restless and unlivable

Will this soil become a proud new Tibet or

A place where red hands shamelessly strike at their whim?

My fellow Tibetans, who are drowning in my teardrops,

Today a sharp thread is constricting your blood vessels

A book of crooked words is being thrust into your history

A red hand is digging into your chest

A black tongue is buying up your people

Buying them with sweets lies

Buying them with brute force 

At a time

When our land is churned inside out in the name of development

When everything is being ordered from top down

When everything is subsumed in rules and regulations

Isn’t this the time

To exercise your fundamental rights

To assert control over your own life

Your consciousness

Your courage

Your wisdom

Utsangpa, your bones no longer have the smell of tsampa

Khampa, your minds are starved of any new thoughts 

Amdowa, you are constantly busy in mutual disputes

Now is the time

To call upon the courage of our conquering ancestors

To raise their warriors’ swords

To invoke their martial spirit

To revisit their tombs and pillars

Now is the time

To rise up from the pool of pain

To raise the Snow Lion flag

Now is the time

For each warrior to stand tall

Like torrents of a waterfall

Like flames of fire

Now is the time for each of us

To do anything anytime anywhere

One year, ten years, one hundred years

After many years

From the Potala Square we hear tunes of Tsangyang Gyatso’s songs

We remember the courage of heroes dead from enemy bullets

We evoke the spirits of our lost mountains, lakes and grasslands

We recall those words written in blood 

Again and again from the depth of our souls

Hatred, bitterness, pain, shackles,

From the abyss of flesh and bones

Two heavy words are asking a question

They demand an immediate answer

Like …

The US Declaration of Independence

The Hind Swaraj of India

The end of apartheid in South Africa

Courage, heroism, slavery, oppression.

Raise the warriors’ swords, my fellow Tibetans